ခ်စ္-ၾကည့္

ခ်စ္-ၾကည့္
----------------------
(၁)
ခ်ယ္ရီ မဂၢဇင္းတိုက္တြင္ ဆရာေအာင္ျပည့္၊ ဆရာေမာင္ကိုယု၊ ဆရာေအာင္ေသာင္း (သခၤ်ာ) တို႔ႏွင့္ စာေပႏွင့္ မအပ္စပ္ေသာ စကားမ်ားကို ထိုင္၍ ဝိုင္းဖြဲ႕ စကားေျပာေနစဥ္ ကာလတြင္ ျဖစ္ပါသည္။
တိုက္အေပါက္ဝ ဆီမွ နဖူးေျပာင္ေျပာင္ လူဝႀကီးတေယာက္ ဝင္လာပါသည္။ ထိုလူသည္ ယခင္တခ်ိန္က စာလုံး အႏု အရြကေလးမ်ားျဖင့္ ပရိသတ္ကို ကိုင္လႈပ္ခဲ့ဖူးသူ၊ ယခုေတာ့ အင္းေလးတြင္ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ယင္း စာေရးက်ဲပါးကာ စာဖတ္သူ သက္သက္နီးပါး ျဖစ္ေနသူ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ စာေရးဆရာ ေလးဦးသားသည္ သူ ဝင္လာသည္ကို ျမင္လိုက္ကတည္းက မတိုင္ပင္ပဲလ်က္ ၿပိဳင္တူဆိုသလိုပင္ ထိုင္ရာမွ ထရပ္လိုက္ၾက မိပါသည္၊ သူ႔အား ေနရာေပးရန္ ဂါဝရျပဳရန္ကား လုံးဝ မဟုတ္ၾကပါ။ အားလုံး သူႏွင့္ ကင္းရာ ေဝးရာသို႔ ထြက္ေျပးၾကရန္သာ ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ရာတြင္ သူက တိုက္ေပါက္ဝမွ ဝင္လာသူ ျဖစ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထြက္ေျပးရန္မွာလည္း ေနာက္ေဖးဘက္ အိမ္သာ ရွိရာသာလွ်င္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ မတတ္သာသည့္အဆုံး မခ်ိသြားျဖဲျဖင့္ သူ႔ကို ႏႈတ္ဆက္လိုက္ၾကရပါသည္။
“ဘယ္တုန္းက ေရာက္သလဲ အစ္ကို” ဟု ကၽြန္ေတာ္ကအငယ္ဆုံး ပီပီ ႏႈတ္ခြန္း စတင္ရပါသည္။
ေတာ္ေတာ္ႏွင့္ မေျဖေသးပဲ “တရက္ ႏွစ္ရက္ပဲကြ” ဟု ေျပာေျပာဆိုဆို ကုလားထိုင္လြတ္ တလုံးတြင္ အိကနဲ ဝင္ထိုင္ပါသည္။
သူ႔မ်က္ႏွာသည္ ေဝဒနာ တခုခု ခံစားေနရသလို ရွိပါသည္။ လက္ကိုင္ပဝါကို ထုတ္လ်က္ ႏွပ္ေခ်းညႇစ္သကဲ့သို႔ မၾကာမၾကာ လုပ္ေနပါသည္။
ဆရာေအာင္ျပည့္က ...
“အစ္ကို ေနမေကာင္းဘူးလား”
“ေအးကြာ၊ ရွမ္းျပည္ေလာက္ မေအးဘူး ထင္လို႔၊ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ညက တံခါးေတြဖြင့္ၿပီး အိပ္မိတာ အေအးမိသြားတယ္၊ ခု ထမင္းေတာင္ ေကာင္းေကာင္း စားလို႔ မရေသးဘူး”
သည္တြင္ ဆရာေအာင္ျပည့္သည္ ဝမ္းသာအားရေသာ ရယ္ေမာသံကို ထိန္းမရေအာင္ကို ဟစ္ထုတ္ လိုက္ပါေတာ့သည္။
ဤသည္ပင္လွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလးေယာက္ ေစာေစာက သူဝင္အလာ ထြက္ေျပးရန္ ၾကံစည္မိၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းသည္ ဝသေလာက္ အ႐ုပ္ဆိုးၿပီး သူ႔ပုံသဏၭာန္ႏွင့္ လိုက္ဖက္စြာ အစားပုပ္သူ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေအာင္ျပည့္ အဆိုအရ ေအာင္ႀကီး ယိုညႇပ္ ေပါင္မုန႔္ကေလးမ်ားကို တထိုင္တည္း အလုံးႏွစ္ဆယ္ စားပစ္ဖူးေၾကာင္း၊ ထမင္း ငါးပန္းကန္ စားႏုိင္ေၾကာင္း၊ တထြာေလာက္ ရွိေသာ ငါးခူေက်ာ္ ငါးေကာင္ကိုပင္ အျမည္း စားလိုက္တတ္ေသးေၾကာင္း စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းသည္ လူ႔ပုံပန္း ၾကည့္ေပ်ာ္ရႈေပ်ာ္မွ် အဆင့္ပင္ မရွိေသာ္လည္း ႐ုပ္ႏွင့္ မလိုက္ဖက္ေသာ အရာကား စာေရးရာတြင္ အလြန္ ညက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ အခ်စ္အေၾကာင္း၊ စကားလုံး အသုံးအႏႈန္း၊ သူႏွင့္ ဆရာ ေမာင္သာရသည္ ခပ္ဆင္ဆင္ တူပါသည္။
တခါက ရႈမဝ မဂၢဇင္းတိုက္ေရွ႕တြင္ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းႏွင့္ ဆရာ ေမာင္သာရတို႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ရပ္လ်က္ စကားေျပာေနသည္ကို နံေဘးတိုက္ အေနအထားမွ ေန၍ ကၽြန္ေတာ္ ၾကည့္မိသည္တြင္ ကၽြန္ေတာ့္ မ်က္စိထဲ၌ ဂ်ပန္ နပမ္းသမားႀကီး ႏွစ္ဦး နဖူးခ်င္း ယွဥ္တိုက္ၿပီး ႏႊဲရန္ ဟန္ျပင္ေနသကဲ့သို႔ ထင္ျမင္မိခဲ့ဖူးပါသည္။ မည္သို႔ပင္ ရွိေစ ...။
(၂)
စာေရးဆရာမ်ား စုမိလွ်င္ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ထိုင္ၾက႐ုိးထုံးစံ ရွိေၾကာင္း လူမ်ားစုက သိရွိယုံၾကည္ထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ေစာေစာက ေျပာသလို ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ့္ထက္ ဂုဏဝုၯိ ဝရဝုၯိ ႀကီးျမင့္ေသာ ဆရာမ်ား စုစုေပါင္း ငါးေယာက္တို႔သည္ ခ်ယ္ရီတိုက္ႏွင့္ မလွမ္းမကမ္းတြင္ ရွိေသာ ပလက္ေဖာင္း လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ ထိုင္ၾကပါသည္။ လက္ဖက္ရည္ ေျခာက္ခြက္ မွာပါသည္။ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းအတြက္ တခြက္ အပိုမွာေၾကာင္း ေျပာရန္ လိုမည္ မထင္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ စာေရးဆရာ မ်ားသည္ (ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ ကၽြန္ေတာ္ ဆရာႀကီးမ်ားႏွင့္ တန္းတူ သုံးႏႈန္းျခင္းကို ခြင့္လႊတ္တန္ရာ ပါသည္။) ထုံးစံအတိုင္းပင္ စာေပႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ စကားမ်ား၊ ေယာက္်ား ပီသေသာ အတင္း အဖ်င္းမ်ားကို ဆက္လက္ ေျပာၾကားေနၾကပါသည္။
ထိုစဥ္ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းက ကၽြန္ေတာ့္အား ႏွစ္ကိုယ္ၾကား စကားတစ္ခြန္း ဆိုပါသည္။ ဆိုင္းမဆင့္ ဗုံမဆင့္။
“ကိုယ္တို႔ ၿမိဳ႕နယ္ မဂၢဇင္းအတြက္ ကိုယ္ တာဝန္တခု ယူထားတယ္”
သူ႔စကား မဆုံးခင္ ...
“ကၽြန္ေတာ္ တတ္ႏုိင္သမွ် တိုတို ေရးေပးပါ့မယ္၊ အစ္ကို ဘယ္ေလာက္ အခ်ိန္ ေပးႏုိင္မလဲ”
“ကိုယ့္အတြက္ သန္ဘက္ခါ အိပ္ခန္း ရထားလက္မွတ္ တေစာင္လဲ ေမာင္ရင့္ မ်က္ႏွာနဲ႔ လုပ္ေပး”
သူ႔စကားသည္ အဆက္အစပ္ မရွိသလိုလိုႏွင့္ ဆက္စပ္ႏုိင္လြန္း လွပါသည္။ မနက္ျဖန္ ဝတၳဳတစ္ပုဒ္ အၿပီး ေပးရမည္။ ၿပီးေတာ့ ခက္ခဲလွေသာ ရထားလက္မွတ္။ အစားႀကီးသလို အအိပ္ႀကီးေသာေၾကာင့္ အိပ္ခန္း။ အားလုံးကို ကၽြန္ေတာ္ နားလည္လိုက္ပါသည္။ “ဟုတ္ကဲ့ပါ အစ္ကို” လိုက္ပါသည္။
တကယ္လည္း ကၽြန္ေတာ့္တြင္ ယခုတေလာ စာအလြန္ ေရးခ်င္ေသာ ေရာဂါ ဖိစီးေနပါသည္။ ေရးျဖစ္ေနသည္ကိုလည္း ကၽြန္ေတာ့္ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား သိပါသည္။ အထူးသျဖင့္ မဂၢဇင္းတိုင္း လိုလိုတြင္ အလွည့္က် ျဖစ္ျဖစ္ တလ တပုဒ္ ႏွစ္ပုဒ္ေတာ့ ပါျဖစ္သည္။
ၿပီးေတာ့ စိတ္ကူးတခုက လြန္ခဲ့ေသာ သုံးေလးႏွစ္က စၿပီး ရွိေနႏွင့္ခဲ့သည္။ ဝတၳဳ ပီသ မပီသကိုကား ဆရာ့ ဆရာမ်ား၊ စာဖတ္သက္ ရင့္သူမ်ားက ဆုံးျဖတ္ၾကပါလိမ့္မည္။
ကၽြန္ေတာ့္ အေနႏွင့္ကား ကၽြန္ေတာ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ (အလြန္ က်ဥ္းေျမာင္းပါ ေသးသည္။ လူးၾကားသူၾကားကို သြားခ်င္တိုင္း မသြားသင့္၊ မသြားအပ္ေသာ သမိုင္းေပးတာဝန္ ႐ုပ္ရွင္မင္းသား အဆိုေတာ္) မွ ရတတ္သမွ်ေသာ လူ႔သဘာဝကေလးမ်ားကို ဖတ္ခ်င့္စဖြယ္ ေရးသားခဲ့ပါသည္။
မွတ္မွတ္ရရ သည္စိတ္ ဝင္ခဲ့သည္မွာ ကၽြန္ေတာ့္သမီး တသက္ထက္ ဆယ္လေက်ာ္ကပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ကၽြန္ေတာ့္ ဇနီးသည္ သူ႔တြင္ ကိုယ္ဝန္ ရွိေနပါၿပီဟု ဆိုခဲ့ေသာ အခ်ိန္က စခဲ့ပါသည္ ဟူ၍ ျဖစါပါသည္။
တကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သည္ “အခ်စ္” အမည္ရွိ အခ်စ္ဝတၳဳျဖင့္ နာမည္ရလာခဲ့သူ “အခ်စ္စာေရးဆရာ” ဟု ကနဦး ကတည္းက အဆုံးအျဖတ္ ခံခဲ့ရသူ မဟုတ္ပါလား။
(၃)
ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းသည္ အတန္ၾကာ စဥ္းစားၿပီး ကၽြန္ေတာ့္အား ေလးေလးနက္နက္ ၾကည့္ယင္း ႏႈိက္ႏႈိက္ႏွဲႏွဲ စကားဆက္ပါသည္။
“ေဟ့ေကာင္၊ သုေမာင္ပဲ လိုခ်င္တာေနာ္”
ကၽြန္ေတာ္ ခ်က္ခ်င္း သေဘာေပါက္လိုက္ပါသည္။
အထက္တြင္ ဆိုခဲ့သလို ဘဝဆန္ေသာ ဝတၳဳတိုမ်ား ငါးႏွစ္ဆက္တိုက္ ေရးလာခဲ့သည္မ်ားကို သူ ဖတ္မိဟန္ တူပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “သုေမာင္ပဲ လိုခ်င္တာေနာ္” ဟု ဆိုျခင္းသည္ ကၽြန္ေတာ္၏ စာေရးဆရာ ဖူးစသစ္ ဘဝက အခ်စ္အေၾကာင္း၊ အခ်စ္ အေရးအဖြဲ႕၊ ႏုႏြဲ႕ေသာ ခ်စ္စဖြယ္ ေငါ့တတ္ေသာ စကားလုံးမ်ားကို လိုခ်င္ေၾကာင္း ေျပာလိုမွန္း ကၽြန္ေတာ္ သိလိုက္ပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳးစားပါမယ္” ဟု ထပ္မံ ကတိေပးလိုက္ ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္ ကၽြန္ေတာ္ အခ်စ္အေၾကာင္း ဘယ္ကဲ့သို႔ ႐ုတ္တရက္ စိတ္ကူးရပါမည္နည္း။ အယင္က လူပ်ိဳ လူလြတ္၊ ဘယ္မိန္းမမ်ိဳးကို မဆို ႐ုိးသားစြာ စိတ္ကူးယဥ္၍ ရႏုိင္သည္။ ယခု ကၽြန္ေတာ္သည္ ကေလးႏွစ္ေယာက္ အေဖ။
သည္ေတာ့ ဇာတ္လမ္းတပုဒ္ ေရးမည္ဆိုလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္ ဇြတ္ဖန္တီး ယူရမည္ ျဖစ္သည္။ မည္ကဲ့သို႔ပင္ ရွိေစ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္း ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ဇြတ္ဖန္တီး ရပါေတာ့မည္။
သူ႔ကို ကတိေပး ၿပီးၿပီးခ်င္းပင္ စတင္၍ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာ သိန္းသန္းထြန္း သိလွ်င္ ကၽြန္ေတာ့္ကို သူ မည္မွ် ခ်ီးက်ဴးပါလိမ့္ မည္နည္း။
(၄)
ေစာေစာက ေျပာသလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငါးဦးအား လြတ္လပ္စြာ စကားေျပာေနခိုက္ အမွတ္မထင္ ဆိုသလို မိန္းမပ်ိဳတဦး ကၽြန္ေတာ္တို႔ အနီးမွ ျဖတ္ေလွ်ာက္ သြားသည္ကို အားလုံး ဂ႐ုစိုက္လိုက္ မိၾကပါသည္။ ဒါကိုလည္း တေယာက္ကို တေယာက္ သိလိုက္ၾကပါသည္။
ရယ္စရာ သေဘာႏွင့္ပင္ (ဆရာ ေသာ္တာေဆြ၏ စကားအရ) ေဂၚခန္း ဖြင့္မိၾကပါသည္။ တကယ္ စိတ္ရင္းမွာ မပါေၾကာင္းကိုကား အသက္ အငယ္ဆုံး ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ဝန္ခံရဲပါသည္။ သည္ကိစၥမ်ိဳးမွာ ကင္းရွင္းေသာေၾကာင့္လည္း ယခုလို ရယ္ပြဲဖြဲ႕ ႏုိင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စာေရးဆရာမ်ားသည္ စ႐ုိက္ သဘာဝခ်င္း မတူလွ်င္ ကြယ္ရာမွာေရာ ေရွ႕တင္မွာပါ ဖက္လွဲတကင္း မရွိတတ္ၾကပါ။ ဟန္လုပ္ျပံဳးေသာ အျပံဳးမ်ိဳးကို စာျဖင့္သာ ျပံဳးတတ္ပါသည္။ ထားပါ။ အေရးႀကီးသည့္ ကိစၥ။
ခုနက အမ်ိဳးသမီးပ်ိဳ၏ ကိစၥ။
ဆရာကိုယုက စတင္၍ ေရွ႕ေနပီသစြာ မွတ္ခ်က္ ခ်ပါသည္။
“ဖိုးတြမ္တီးနဲ႔ လိမ္ၿပီး ဟန္လုပ္ေလွ်ာက္တာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး၊ ႐ုိး႐ုိး လမ္းေလွ်ာက္ သြားတာပဲ၊ ဒါေပမယ့္ ၾကည့္ေကာင္းတယ္”
ဆရာေအာင္ေသာင္း (သခၤ်ာ) ကေတာ့ ...
“ဆရာယု မွားၿပီဗ် ... သူတို႔က ေလ့က်င့္ထားတာ၊ မ်ဥ္းတေၾကာင္းကို ေျမျပင္ညီမွာ တည့္တည့္သားၿပီးမွ ေလ့က်င့္ခန္းယူ ေလွ်ာက္တာဗ်”
ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းကမူ အင္းေလးသား ျဖစ္ေနသူ ပီပီ ...
“တို႔ အင္းသူေတြကေတာ့ ေျခတဘက္တည္းနဲ႔ ေလွာ္တက္ကို ခတ္လို႔လားေတာ့ မသိဘူး၊ လမ္းေလွ်ာက္ယင္ တဘက္က ပိုလွသကြ”
ဆရာေအာင္ျပည့္ ကေတာ့ ျမန္မာစာ ဆရာ၊ ျမန္မာမွ ျမန္မာ ...။
“ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္ မစီးေပမယ့္ ဘိုမေတြလိုပဲ လမ္းေလွ်ာက္လွတာပါပဲဗ်ာ”
ကိုင္း ကၽြန္ေတာ့္ အလွည့္။
ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ် မေျပာပါ။ မေျပာႏုိင္ပါဟု ဆိုလွ်င္ ပိုမွန္ပါသည္။
(၅)
ဆရာႀကီး ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္သည္ သူ႔ေခတ္တြင္ အခ်စ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ဘုန္းေမာင္ တေယာက္တည္းရယ္” ဝတၳဳတြင္ စာဖတ္ပရိသတ္၌ “ေတာ့၊ ကာ၊ သာ၊ ပဲ၊ ရယ္၊ ႏွင့္” စကားလုံးမ်ား ထပ္တလဲလဲ သုံးၿပီး တြင္က်န္ရစ္ေစပါသည္။
ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းသည္ သူ႔ေခတ္ သူ႔အခ်စ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ “မပန္ပါနဲ႔ ေႂကြခ်င္တယ္” ဝတၳဳတြင္ စာဖတ္ပရိသတ္၌ ကြယ္၊ ရယ္၊ မယ္၊ တယ္၊ စကားလုံးမ်ား ထပ္တလဲလဲ သုံးၿပီး တြင္က်န္ရစ္ေစခဲ့ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္၏ “အခ်စ္” မည္ေသာ ပထမဆုံး အခ်စ္ဝတၳဳႏွင့္ ပတ္သက္၍ “သိတယ္ မႈတ္လား” စကားလုံးမ်ား ထပ္တလဲလဲ သုံးၿပီး လူငယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားထံ တြင္က်န္ရစ္ေစခဲ့ ဖူးပါသည္။
သို႔ေသာ္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ဆရာ သိန္းသန္းထြန္းေရာ ကၽြန္ေတာ္ပါ “ကြယ္ ႏုိင္၊ ရယ္ ႏုိင္၊ သိတယ္မႈတ္လား ႏုိင္” ေတာ့ေသာ အေျခအေန မဟုတ္ေတာ့ၾကၿပီကို ဆရာ သိပါသည္။ ဆရာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကား ကြယ္လြန္ရွာၿပီမို႔ ေျပာရန္ မလိုေတာ့ပါ။
(၆)
ဆရာ သိန္းသန္းထြန္း ခင္ဗ်ား ...။
ဆရာ လိုခ်င္ေသာ ဝတၳဳ ကၽြန္ေတာ္ ေရးပါေတာ့မည္။
ေစာေစာက မိန္းကေလး လမ္းေလွ်ာက္ပုံႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြန္ေတာ္ မွတ္ခ်က္ မခ်ႏုိင္ခဲ့ပါ။
အေၾကာင္းမွာ ဆရာတို႔ မျမင္ခင္ကပင္ ထိုမိန္းကေလး၏ ေျခေထာက္ကေလးကို ကၽြန္ေတာ္ အလ်င္ဆုံး သတိထားမိခဲ့ျခင္း ေၾကာင့္ပါ။
သူ႔ေျခေထာက္ကေလး ဟာေလ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္က စြဲလမ္းခဲ့ရတဲ့ အိပ္မက္၌ပင္ စြဲမက္ျမင္ခဲ့ရတဲ့ ေျခေထာက္ကေလးနဲ႔ တူေနလို႔ပါ ဆရာရယ္။
ေျခညႇိဳးႏွင့္ ေျခခလယ္က နည္းနည္းရွည္ၿပီး ေျခသူႂကြယ္ႏွင့္ ေျခသန္းကေလးက နည္းနည္းတိုေနတာကို ခုထိ ကၽြန္ေတာ္ ေမ့မရ မွတ္မိေနဆဲပါ။
ကၽြန္ေတာ့့္ရင္မွာ လွပ္ခနဲ တခ်က္ ျဖစ္သြားရပါသည္ ဆရာရယ္ ... သိတယ္ မဟုတ္လား။
--------
သုေမာင္
၁-၂-၈၅
ေညာင္ေရႊ မဂၢဇင္း၊ ၁၉၈၅။